Benieuwd naar het effect van muziek op je concentratievermogen?
Hier moest ik aan terugdenken, toen ik me bewust werd van de invloed van muziek op mijn gemiddelde werkdag. Zeker nu, met het (gedwongen) thuiswerken. Vooral klassieke muziek brengt mij in een prettige, ontspannen stemming. Meestal klinkt er muziek: ‘s morgens vroeg als ik mijn werkdag voorbereid, tussen de coachingssessies door en aan het einde van de werkdag.
Absolute stilte…
Wat is nu precies het effect van muziek op je hersenen en daarmee op je concentratievermogen? Er is veel onderzoek naar gedaan en de resultaten lijken elkaar tegen te spreken. Enerzijds tonen onderzoekers aan dat absolute stilte de beste ‘muziek’ is voor de hersenen als het om focus en concentratie gaat (Larsen & Galletly, 2005).
of achtergrondgeluiden?
Maar stel dat stilte geen optie is, bijvoorbeeld in een kantoortuin of als de kinderen thuis zijn en een partner verderop in huis aan het telefoneren is? Dan kan muziek juist weer wél een positief effect hebben. Vooral barokmuziek of andere muziek met 60 à 70 bpm (beats per minute) blijken het volgens onderzoek goed te doen. Ons hartritme in rust heeft hetzelfde tempo en zo blijk je jezelf op een optimale manier tot rust te brengen. Op Spotify zijn afspeellijsten te vinden, speciaal voor dit doeleinde. Ook zijn er programma’s die monotone omgevingsgeluiden laten horen, zoals koffiebargeluiden of het ruisen van de zee, wat positief werkt op de concentratie in een rumoerige omgeving.
Hiphop, hardrock of klassiek
Aan de andere kant stelt Erik Scherder, professor Neuropsychologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en auteur van Singing in the Brain (2017), dat elk muziekgenre de concentratie kan vergroten, of het nou hiphop, hardrock of klassiek is. Muzikale ritmes kunnen delen van het brein positief beïnvloeden, die niet met horen te maken hebben. Er zijn wel twee eisen, waaraan moet worden voldaan: de muziek moet opgaan in de achtergrond en degene die ernaar luistert moet er mee bekend zijn.
Effect op concentratievermogen
Als je de muziek fijn vindt, komt er dopamine vrij die bijdraagt aan een geluksgevoel. Een blij gevoel, omdat je naar je favoriete muziek luistert, aldus Scherder in een artikel in De Volkskrant (28 juni 2019). Muziekklanken gaan via de perifere auditieve banen vanuit het oor naar de hersenstam, waar zich gebieden bevinden die een rol spelen bij opwinding. Vanuit de hersenstam lopen verschillende baansystemen omhoog, naar de hersenschors. Het voorste deel van de hersenschors wordt ook wel de frontale kwab genoemd – een gebied in de hersenen verantwoordelijk voor het concentratievermogen. Dopamine stimuleert dit deel van de hersenen. Als een bepaald lied de aanmaak van dopamine vergroot, heeft dit dus effect op het concentratievermogen. Scherder stelt dat het van persoonlijke voorkeur afhangt of stilte dan wel achtergrondmuziek beter werkt voor de concentratie. Dit hangt weer samen met het kunnen verdelen van aandacht.
Positieve beïnvloeding van de hersenen
‘Muziek Terwijl U Werkt’ was een legendarisch Radio Veronica programma uitgezonden sinds 1969. Maar of muziek ook daadwerkelijk voor je werkt is persoonlijk, of hangt op zijn minst af van het soort muziek dat je kiest. In ieder geval kan fijne, bekende muziek de hersenen positief beïnvloeden. Wellicht is ‘Muziek Voordat U Werkt’ of ‘Muziek Na Afloop Van Uw Werk Tijdens Een Wandeling’ wel een betere optie.
Wil je muziek luisteren? 3 praktische tips:
- Als je niet met een koptelefoon werkt, sluit dan één of meerdere (bluetooth-) speakers aan op je telefoon of laptop. Misschien lijkt het niets uit te maken, maar juist de kwaliteit van je speakers heeft extra positieve invloed op je muziekbeleving.
- TuneIn is een applicatie, die (internationale) radiozenders doorgeeft, ook met non-stop muziek. Luister je via een Sonos-systeem, dan is TuneIn makkelijk te selecteren. Houd je van klassieke muziek, dan is NPO Radio 4 Concerten een prettige zender om digitaal te beluisteren. NPO Radio heeft zelf diverse apps die je kunt downloaden, maar de zender is ook te beluisteren via applicaties als TuneIn, net als de andere zenders van NPO Radio. Daarnaast zijn diverse afspeellijsten samengesteld door NPO Radio, met verschillende stemmingen als uitgangspunt.
- Spotify biedt zoals bekend een enorme verzameling aan muziek. Heb je een Spotify Premium-account (gratis via KPN als provider voor internet en TV), dan wordt de muziek niet onderbroken door reclameboodschappen. Een mooie functionaliteit is nummer- of artiestenradio. Om met nummerradio te beginnen: kies een nummer waar je van houdt en die bij je stemming van het moment past. Voer deze in als zoekterm, onder Nummers. Klik op Info & Opties door middel van het driehoekje naast de vermelding van titel en artiest. Klik vervolgens op Radio starten. Spotify selecteert nu een flinke verzameling nummers, gebaseerd op jouw lievelingsnummer. Artiestenradio werkt op dezelfde manier voor je favoriete artiest. Een afspeellijst zonder erbij na te denken!
Olivier Schneider werkt voor Menea als coach en is gespecialiseerd in persoonlijke coaching, loopbaanbegeleiding en outplacement.
