Stress is een onvermijdelijk aspect van het (werkende) leven en is – in gezonde mate – ook niet schadelijk. Maar de manier waarop we reageren op stress, kan worden verbeterd door een dieper begrip van de werking van ons brein. Onze hersenen spelen namelijk een centrale rol in onze stressreactie. Wat kunnen medewerkers zelf doen om beter met stressvolle situaties om te gaan? In deze blog lichten we een tipje van de sluier op.
Het is steeds gebruikelijker dat mensen de vraag ‘hoe gaat het met je?’ beantwoorden met het woord ‘druk’. Werk gerelateerde stress is een bekend fenomeen en al lange tijd is een te hoge werkdruk of werkstress de voornaamste oorzaak van verzuim.
Wat is de rol van het brein bij stress?
Ons brein is complex en reageert op stress met een reeks automatische processen die evolutionair gezien bedoeld zijn voor overleving. Gelukkig zijn levensbedreigende situaties tijdens het werk over het algemeen niet van toepassing, toch reageren we binnen bepaalde situaties wel met een reptielenreactie.
Een voorbeeld: een reactie bij een onenigheid op het werk kan bijvoorbeeld ‘vluchten’ zijn in de vorm van weglopen, ‘vechten’ in de vorm van een heftige verbale reactie of ‘bevriezen’ in de vorm van niets meer willen zeggen en de armen over elkaar slaan.
Het drievoudige brein
De theorie van het drievoudige brein, zoals hieronder beschreven, tovert de knap lastige neurowetenschap om in een handig model dat ons gedrag op een snapklare manier duidt.
Het Zoogdierenbrein (Limbisch systeem) is verantwoordelijk voor automatisch gedrag en emotionele reacties.
Het Reptielenbrein (Hersenstam) regelt onze overlevingsinstincten zoals vechten, vluchten of bevriezen.
Het Mensenbrein (neocortex) staat voor gecontroleerd gedrag en is onze ‘groene zone’ waar we willen zijn. Waarom?
- Het reguleert aandacht & emoties
- Het ordent en analyseert informatie
- Het maakt bewuste keuzes mogelijk
- Het onderdrukt automatisch of ongewenst gedrag
- Het maakt (zelf)reflectie mogelijk
- Het bevat werkgeheugen en schakelvermogen
- Het relativeert
Werk zonder stress: hoe blijf je in de groene zone?
Hoewel we niet direct controle hebben over de automatische reacties van het brein, kunnen we wel leren om onze ‘groene zone’ vaker te activeren en ons brein te trainen om flexibel en veerkrachtig te blijven. Hoe doe je dit? Algemene tips – die veel medewerkers ook wel zullen herkennen – zijn bijvoorbeeld:
- Houd jouw energiegevers op orde
- Plan tijd voor concentratieklussen
- Zorg voor voldoende slaap
- Beweeg
Training: omgaan met stress op het werk
Standaardaanbevelingen zoals sport en een rondje wandelen in de natuur zijn waardevol, maar in onze training Het vitale Brein verkennen we ook wetenschappelijk onderbouwde ‘shortcuts’ naar de groene zone.
Wist je dat bijvoorbeeld tandenknarsen en kaakklemmen een teken is van stress? In onze training leren we medewerkers dat hierin ook een sleutel zit om (direct!) uit de stress te komen…
Daarnaast gaan we in op de hart-brein verbinding. Wetenschappers hebben in de afgelopen jaren ontdekt dat het hart zijn eigen onafhankelijke zenuwstelsel heeft. Dit is een complex systeem dat het ‘brein van het hart’ genoemd wordt. Het systeem ontvangt informatie en stuurt dat door naar de hersenen; zo ontstaat er een tweerichtingsverkeer tussen hoofd en hart. Hoe je die connectie voor je kan laten werken? Dat leren medewerkers ook in Het vitale Brein.
Bovendien behandelen we technieken om buiten de gebaande paden te treden. Want door je brein te verrassen houd je het vitaal. Dit kan zo simpel zijn als een andere route naar je werk nemen of je bed uitstappen aan de andere kant. Dergelijke kleine veranderingen kunnen helpen om de mentale flexibiliteit te vergroten en beter met stress om te gaan.
Communicatie binnen de organisatie over stress
Binnen een organisatie is het belangrijk om open te communiceren over de manier waarop stress ieder van ons beïnvloedt. In de training bieden we daarom ook handvatten voor teams om beter met stress om te gaan en elkaar te ondersteunen in het ontwikkelen van gezonde reacties op stress.
Door ons brein te begrijpen en te trainen, kunnen we leren om stress op een gezondere manier te hanteren. Dit leidt niet alleen tot persoonlijke voordelen, maar ook tot een productievere en harmonieuzere werkomgeving. Door training en ondersteuning kunnen medewerkers leren om hun ‘groene zone’ te activeren en een meer gecontroleerd en reflectief antwoord op stress te geven.
Ook preventief aan de slag met het reguleren van stress op het werk?
De training Het vitale brein kan voor verschillende doeleinden gegeven worden. Misschien wil jij jouw medewerkers preventief inspireren? Of merk je dat de werkdruk – mede door personeelstekort – oploopt en wil je hun concrete handvatten bieden. Wij gaan er graag met je over in gesprek!
