Onlangs maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verontrustende cijfers bekend. Wat bleek? Het ziekteverzuim onder medewerkers in zorg en welzijn kwam in het vierde kwartaal van 2020 uit op 6,9 procent. Dat is het hoogste verzuimcijfer in het laatste kwartaal sinds 2002. In de branche verpleging, verzorging en thuiszorg was het verzuim met 8,5 procent het hoogst. Behalve in de jeugdzorg was het verzuimpercentage in alle branches van de sector zorg en welzijn hoger dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder.
4 oorzaken van uitval in de zorg
Het CBS heeft niet onderzocht in hoeverre de coronapandemie het ziekteverzuim heeft beïnvloed. Signalen uit onze eigen praktijk en verhalen in de media geven wel een heldere indicatie dat er een sterk verband is.
Hieronder beschrijven we de aspecten van de coronacrisis die een impact hadden – en nog hebben – op de geestelijke en lichamelijke gezondheid van zorgmedewerkers. We beginnen met het meest directe verband tussen corona en uitval en gaan stapsgewijs in op de meer indirecte verbanden. Op die manier maken we duidelijk hoe corona bestaande problemen groter – maar ook zichtbaarder – heeft gemaakt.
- Juist in de zorg, waar met mensen wordt gewerkt en waar de beschermingsmiddelen niet altijd op orde waren, heeft corona zijn kans gezien. Het afgelopen jaar is het virus vastgesteld bij 129.150 mensen die in de zorg werken. Van hen werden 828 personen zo ziek dat ze in een ziekenhuis moesten worden opgenomen. Van de zorgmedewerkers is een 25-tal aan het virus overleden.
- Andere zorgmedewerkers vielen uit door de hoge werkdruk en de overuren. Vaak was het opnemen van vakantiedagen niet mogelijk. In maart wist BN/De Stem te melden dat bijna één op de drie werknemers die zich ziek meldde, kampte met psychische problemen. Omdat de functie van zorgverlener al vóór corona bekendstond als belastend, moet dit gegeven worden gezien als een wake-up call.
- Een factor die aan het verzuim bijdraagt, is het type mens dat we in de zorg tegenkomen. Het gaat vaak om mensgerichte personen die altijd met anderen bezig zijn, terwijl ze zichzelf wegcijferen. Deze karaktertrekken worden door de hectiek van de pandemie nog eens versterkt, zo merken we tijdens gesprekken met cliënten.
- Dat onze maatschappij niet altijd de gepaste waardering heeft voor het belangrijke werk van zorgmedewerkers, maakt het gevoel van belasting nog groter (en gevoel speelt een cruciale rol bij vitaliteit). Het Algemeen Dagblad liet een triagiste aan het woord die het gevoel binnen de beroepsgroep goed verwoordde: “Er was voor iedereen geld beschikbaar: indirect getroffenen hebben het al. KLM krijgt extra steun, de horeca, de vrije beroepen maar wij die midden tussen de hoestende, huilende, hulpeloze, angstige en rouwende mensen hebben gestaan, moesten maar afwachten hoe het zou lopen.”
Ga nu aan de slag!
Het is duidelijk: de coronapandemie heeft blootgelegd dat een aantal structurele factoren de duurzame inzetbaarheid van zorgmedewerkers bemoeilijkt. Jij bent als lezer van deze blog uiteraard niet de persoon die al deze vraagstukken gaat oplossen. Zo heb je waarschijnlijk geen invloed op de zorg-CAO’s. Wel kun je op andere manieren aan de slag om de inzetbaarheid van je medewerkers te verbeteren, voor nu en later.
Want met de juiste maatregelen zorg je ervoor dat medewerkers vitaal blijven en dus minder snel uitvallen. Als werkgever bouw je aan een zorginstelling waar medewerkers zo zeer in balans zijn dat stressklachten veel minder ruimte krijgen.
Om je in dit proces te helpen hebben we een whitepaper geschreven, waarin we 6 tools beschrijven die de duurzame inzetbaarheid van je medewerkers vergroten. Dit document is de eerste stap naar een vitalere zorginstelling.
Download ‘Zorg voor een goede balans’ hieronder
